Smog powraca do Polski, budząc alarm w związku z rosnącymi zagrożeniami dla zdrowia – Euractiv

10 stycznia trzy polskie miasta – Poznań, Wrocław i Kraków – znalazły się na liście 10 najbardziej zanieczyszczonych miast na świecie według Indeksu Jakości Powietrza, co zwiększa ryzyko dla zdrowia ich mieszkańców.

Kwestia zanieczyszczenia powietrza pozostaje niezwykle istotna, ponieważ wygląda na to, że zimowa pogoda będzie się utrzymywać, co oznacza, że ​​warunki pogodowe mogą w dalszym ciągu sprzyjać tworzeniu się smogu. Czynnikami krytycznymi są warunki wietrzne i ujemne temperatury.

„Jak na ironię, ta oszałamiająca zimowa pogoda doprowadziła ostatnio do znacznego wzrostu stężenia cząstek stałych, przekraczającego zalecany przez WHO dzienny limit PM2,5 o prawie 1000%” – powiedział Piotr Sierjic, rzecznik Alertu Smogowego w Polsce. – stwierdził Euractive.

„W poprzednich latach, w sezonie grzewczym, te wysokie stężenia były często po prostu maskowane przez niesprzyjającą pogodę, skutecznie rozpraszając zanieczyszczenia powietrza” – dodał.

Polska notorycznym europejskim liderem emisji

Zauważył, że chociaż w ciągu ostatniej dekady emisja cząstek stałych spadła Raport o stanie środowiska Polski 2022Polska w dalszym ciągu wypada lepiej niż średnia unijna, emitując pięciokrotnie więcej PM10 (grubego pyłu) i PM2,5 (drobnego pyłu), a także prawie dwukrotnie więcej dwutlenku azotu.

Ponadto Polska ma wątpliwy zaszczyt bycia krajem emitującym najwięcej w Unii Europejskiej benzopirenu – substancji rakotwórczej. Każda z tych substancji zanieczyszczających wchodzi w skład smogu.

„Raporty roczne za Europejska Agencja Środowiska„Dane podsumowujące pomiary jakości powietrza we wszystkich krajach UE niezmiennie plasują Polskę w czołówce najbardziej zanieczyszczonych krajów w UE” – podkreślił Sierjic.

Aż 87% węgla wykorzystywanego do ogrzewania domów w Unii Europejskiej spalane jest w polskich piecach.

Co więcej, z danych Krajowego Centrum Bilansowania i Zarządzania Emisją (KOBiZE), jednostki rządowej, wynika, że ​​78% PM2,5 obecnych w powietrzu w Polsce w 2020 roku pochodziło z działalności gospodarstw domowych.

Walka Polski ze smogiem zaczyna się u nas

Rozwiązanie tego problemu i wymiana przestarzałych kotłów na węgiel i drewno, które nie spełniają norm emisyjnych, wydaje się skuteczniejszym działaniem na rzecz poprawy jakości powietrza w Polsce. W całym kraju pracuje około 2,8 miliona takich kotłów.

„Przejście na bardziej przyjazne dla środowiska opcje ogrzewania może znacząco poprawić jakość powietrza, szczególnie w sezonie grzewczym” – stwierdził Sirajj Lioractive.

Uruchomiony w 2018 roku program Czyste Powietrze ma na celu wsparcie wymiany kotłów i docieplenia domów. Program ma trwać do 2029 roku.

Podczas Forum Ekonomicznego w Karpaczu 7 września 2024 r. Paweł Mirowski, Wiceprezes Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej (NFOŚiGW), tak podsumował pięć lat funkcjonowania programu:

„Na półmetku programu 680 tys. beneficjentów zwróciło się do NFOŚiGW o świadczenia na łączną kwotę 17 mld zł [more than €3,8 million]„.

W styczniu ubiegłego roku podwyższono stawki dotacji w ramach programu „Czyste Powietrze”, a nowelizacja ta przyspieszyła realizację programu” – dodał Siercej.

Ponadto Siergiej podkreślił, że uproszczenie procesu aplikacyjnego, przyspieszenie napływu środków do beneficjentów i skuteczna promocja programu wśród obywateli to kluczowe czynniki, które dodatkowo przyspieszą realizację programu „Czyste Powietrze”.

Nadal istnieje potrzeba stworzenia krajowego systemu ostrzegania

Zanim jednak program przyniesie efekty, Polacy powinni uważać na ostrzeżenia o jakości powietrza.

Zanieczyszczenie powietrza jest poważnym problemem zdrowotnym, Jak potwierdziła Światowa Organizacja Zdrowiaw którym stwierdzono, że „zanieczyszczenie powietrza stwarza ryzyko śmierci ze wszystkich przyczyn, a także określonych chorób”.

Ponadto na stronie internetowej Światowej Organizacji Zdrowia podano, że zanieczyszczenie powietrza zwiększa ryzyko udaru mózgu, choroby niedokrwiennej serca, przewlekłej obturacyjnej choroby płuc, raka płuc i zapalenia płuc.

Światowa Organizacja Zdrowia potwierdza także, że nawet krótkotrwałe narażenie na smog może mieć szkodliwy wpływ na zdrowie; Dlatego też, gdy poziom zanieczyszczenia powietrza jest wysoki, należy zachęcać mieszkańców tych obszarów do pozostania w pomieszczeniach zamkniętych. Jednak system ostrzegania o zanieczyszczeniach powietrza w Polsce wymaga poprawy.

„Obecne ostrzeżenia lokalne różnią się w zależności od regionu, co powoduje niepewność wśród mieszkańców co do jakości powietrza w ich okolicy. Moim zdaniem brakuje nam ogólnokrajowego, państwowego systemu ostrzegania, który systematycznie oceniałby i raportował o zbliżających się zagrożeniach.

Przeczytaj więcej z Euractiv