Raport – EURACTIV.com Moc OZE w Polsce rośnie, ale wciąż dominuje węgiel

Zdolności w zakresie energii odnawialnej w Polsce rosną, ale produkcja energii elektrycznej i cieplnej w kraju jest nadal zdominowana przez węgiel, który ma największy udział w emisjach, zgodnie z Raport przygotowany przez polski think tank Forum Energii.

Think tank zebrał dane dotyczące polskiej energetyki za lata 2021 i 2022, z których wynika, że ​​chociaż rola węgla w produkcji energii spadła, to nadal stanowi on prawie połowę (45 proc. w 2021 r.) wykorzystywanych źródeł energii.

Ogółem w 2021 r. 85% energii w Polsce będzie pochodzić z paliw kopalnych. Wraz z węglem, ropa naftowa stanowiła 23%, a gaz kopalny 17%. Odnawialne źródła energii zapewniły 10% całkowitego zużycia energii, w tym do 8% biomasy.

Think tank ostrzegał, że modernizacja polskiej energetyki postępuje bardzo wolno.

„Gospodarka jako całość pozostaje energochłonna i coraz bardziej zależna od importu paliw kopalnych – teraz, gdy rosyjskie dostawy są odcięte, oraz od nowych, często politycznie niepewnych źródeł” – czytamy w raporcie.

Energia odnawialna rośnie w produkcji energii

Jeśli chodzi o produkcję energii elektrycznej, w Polsce większą rolę odgrywają odnawialne źródła energii. Podczas gdy węgiel dominuje, stanowiąc prawie trzy czwarte (70,7%) produkcji energii w 2022 r., odnawialne źródła energii były drugim co do wielkości źródłem, odpowiadając za około jedną piątą (20,6%).

Wiatr był odpowiedzialny za ponad połowę tej energii gazowej i słonecznej przez jedną czwartą.

Ogółem w 2022 r. odnawialne źródła energii wyprodukowały 36,8 TWh energii elektrycznej, co oznacza wzrost o 20 proc. w stosunku do 2021 r. Produkcja z fotowoltaiki wzrosła o 4 TWh, czyli o 102 proc., a lądowej energii wiatrowej o 3 TWh, o 19 proc.

Tymczasem możliwa do zrealizowania moc OZE w Polsce – co by się stało, gdyby wszyscy producenci byli online razem – wzrosła do 38,3%, przewyższając możliwą do zrealizowania moc dla węgla kamiennego.

Jednak nie wszystkie elektrownie OZE mogą pracować w tym samym czasie, ponieważ są one uzależnione od warunków pogodowych, takich jak wschód słońca czy wiatr, co oznacza, że ​​ich efektywny wkład jest mniejszy.

Powolny postęp w ograniczaniu emisji

Utrzymująca się dominacja węgla oznacza, że ​​Polska pozostaje jednym z najbardziej emisyjnych systemów energetycznych w Europie. Dodając do emisji ze spalania paliw w gospodarstwach domowych, energetyka i ciepłownictwo odpowiada za prawie połowę emisji w Polsce.

Jednocześnie od 1990 r. kraj zredukował emisje o 15,7%, wobec średniej unijnej wynoszącej 29%. I chociaż emisje w Polsce są nadal znacznie niższe niż w niektórych krajach UE, takich jak Niemcy, to redukcje emisji są wolniejsze.

Na przykład w ciągu ostatnich trzech dekad Niemcy ograniczyły emisje o 38,7%, Czechy osiągnęły 39,8%, a Słowacja 44,4%. Podobnie jak w innych krajach UE, emisje w Polsce również wzrosły w 2022 r., o 0,3% więcej niż w 2021 r.

Polska jest coraz bardziej uzależniona od importu

Raport Forum Energii wskazuje również na wzrost uzależnienia Polski od dostaw energii z importu, co wynika ze wzrostu popytu w ostatniej dekadzie oraz spadku krajowych dostaw surowców do produkcji energii.

Import ten wzrósł do rekordowych 43% w 2021 r., w porównaniu z 31% dziesięć lat temu. Rosnąca zależność naraża Polskę na wyższe ceny i mniejsze bezpieczeństwo energetyczne, ponieważ światowe rynki paliw kopalnych pozostają napięte i niestabilne.

W 2022 roku koszt importu przez Polskę ropy naftowej, gazu kopalnego i węgla kamiennego wzrośnie do rekordowego poziomu 193 mld zł (42,6 mld euro), czyli prawie dwukrotnie więcej niż w 2021 roku.

Potrzeba więcej pracy, aby przekształcić sektor energetyczny

Aby naprawdę przekształcić polski sektor energetyczny, think tank wezwał do określenia realistycznych celów energetycznych, aby zmotywować graczy rynkowych do inwestowania, zaspokoić rosnący popyt i zrekompensować stopniowo wycofywane moce paliwowe.

„Kluczowe jest, aby rząd aktualizując politykę energetyczną i Krajowy Plan Działań na rzecz Energii i Klimatu przyjął całościowe spojrzenie na bilans energetyczny całej gospodarki – z punktu widzenia zapotrzebowania na energię” – powiedziała Joanna Mackowiak-Bandera, Przewodniczący Forum Energii.

„Trzeba zadać pytania: ile węgla, gazu i ropy potrzebujemy nie tylko w samej energetyce, ale w całej gospodarce – przemyśle, usługach, domach, ciepłownictwie?”

„Oczywiste jest, że możemy zmniejszyć ich zużycie poprzez efektywność energetyczną i źródła odnawialne” – dodała.

[Edited by Frédéric Simon/Zoran Radosavljevic]

Dowiedz się więcej z EURACTIV