opinia | Polska może być przyszłością Europy

Wykorzystując frustracje wyborców, lider PiS Jarosław Kaczyński umiejętnie wytyczył drugą drogę do zabezpieczenia suwerenności. Polska powinna brać przykład z narodu międzywojennego, zwanego II Rzeczpospolitą, który po I wojnie światowej przywrócił Polsce suwerenność. Była to wyraźnie atrakcyjna propozycja i partia zdobyła większość w wyborach w 2015 r. Przeoczono jednak centralny aspekt Drugiej Rzeczypospolitej: po zamach stanu z 1926 r., państwo autorytarne. Demokracja i rządy prawa ustępowały miejsca jedynie muskularnej projekcji suwerenności.

W ciągu sześciu lat władzy partia rządząca okazała się prawdziwymi spadkobiercami tej tradycji. Przejęła kontrolę nad kluczowymi instytucjami – Edukacjai media publiczne, sądownictwa – i niezadowolenia z Brukseli. Konfrontacja nasiliła się w zeszłym roku: w odpowiedzi na konfrontację z Unią Europejską Winić Polskę Za plany osłabienia niezależności sądownictwa rząd zaostrzył swoje wypowiedzi o suwerenności. (Nadal żąda korzyści członkowskich, takich jak fundusze na wypadek pandemii).

Podczas niedawnego kryzysu na granicy Polski z Białorusią, gdzie tysiące migrantów nalegało na wjazd, rząd pokazał, jak może wyglądać samodzielnie. Odrzuciła ofertę pomocy bloku i odmówiła przyjęcia tych, którzy przybyli na jego terytorium. W tej chwili podejście kontradyktoryjne działa: większość ludzi Poprzyj reakcję rządu, wydaje się, że kryzys wzmocnił poparcie dla rządu.

Ale to ma swoją cenę. Rosnąca izolacja kraju – która według rządu jest oznaką niepodległości Polski – w rzeczywistości otwiera drzwi dla wpływów Rosji, do czego urzędnicy nie chcą przyznać. Sytuacja na Ukrainie wskazuje, do czego może to doprowadzić. Aby powstrzymać inwazję, prezydent Rosji Władimir Putin zażądał m.in., by NATO ograniczyło rozmieszczenie wojsk w krajach postkomunistycznych, w tym w Polsce. Bardzo możliwe jest ponowne poddanie się rosyjskiej kurateli.

Ale na razie wydaje się, że rząd wykorzystuje wspólne nastroje na Zachodzie. Suwerenność powróciła jako zasada organizująca działania polityczne. Oczywiście w Wielkiej Brytanii i Ameryce wrzawa o przywrócenie zanikającej chwały narodowej doprowadziła do Brexitu i prezydentury Donalda Trumpa. W Europie Kaczyński w Polsce i węgierski premier Viktor Orbán są inspirującymi postaciami twardej prawicy, służąc za przykład dla Erica Zemmoura i Marine Le Pen we Francji oraz Matteo Salviniego i Georgii Meloni we Włoszech.

Pomimo wszystkich dzielących ich różnic, politycy ci mają wspólny projekt: wzmocnić niezadowolenie narodowe kosztem spójności kontynentalnej. Jeśli im się to uda, mogą wyobrazić sobie zakończenie zachodniego modelu liberalnej demokracji, jaki znamy. Jeśli Polska nie zdoła przekształcić swojej nerwowej suwerenności we współpracę demokratyczną, być może wskazała drogę.