Polska gospodarka słabnie, ale nadal radzi sobie lepiej niż jej koledzy z UE

Dane wrześniowe wskazują na słabą część ożywienia gospodarczego w Polsce w trzecim kwartale. Przemysł ucierpiał z powodu słabego popytu zewnętrznego, budownictwo ucierpiało z powodu powolnej absorpcji funduszy UE i wysokich stóp procentowych, natomiast konsumpcja spadła z powodu słabszych płac realnych. Oczekujemy, że wzrost PKB w trzecim kwartale wyniesie 2,8% rok do roku i 3% ogółem w 2024 roku.

Produkcja przemysłowa w trzecim kwartale borykała się z trudnościami

Ożywienie w polskim przemyśle uległo zahamowaniu, a produkcja przemysłowa we wrześniu spadła o 0,3% r/r, wobec naszej prognozy spadku o 0,8% r/r i konsensusu +0,3% r/r. W poprzednim miesiącu również odnotowano spadek o 1,2% rok do roku. Produkcja sezonowo wyrównana również nieznacznie spadła w III kwartale (ok. -1,0% kw./kw.). Sama konsumpcja krajowa, choć bardzo wysoka (szacujemy, że w III kw. ok. 4,0% r/r) nie wystarczy, aby ten sektor gospodarki mógł się rozwijać.

Niezbyt imponujące wyniki produkcji przemysłowej w III kwartale 2024 r

3-miesięczna miesięczna średnia ruchoma (SA).

Źródło: Goss, inż.

Uważamy, że słaba produkcja jest przejściowa. Napęd inwestycyjny związany z funduszami unijnymi stopniowo nabiera tempa. W tym roku beneficjenci otrzymają ok. 20 mld zł z Funduszu Odbudowy i Zwiększania Odporności (RRF), a w 2025 r. ok. 60 mld zł plus fundusze strukturalne. Powinno to także pobudzić inwestycje prywatne, które w ostatnich latach spadły. Ponadto niemiecki przemysł samochodowy wykazał w sierpniu pewne oznaki ożywienia, a we wrześniu nadal się poprawiał.

Niemiecka gospodarka stoi przed poważnymi problemami strukturalnymi, dlatego nie spodziewamy się dużego wsparcia z tego kierunku. Aby uniknąć stagnacji w przemyśle, jak to miało miejsce w Niemczech i Czechach, kluczowe znaczenie mają krajowe czynniki wzrostu. Polska ma szansę uniknąć recesji w krajach sąsiednich, ponieważ posiada czynniki wzrostu zdolne do stymulowania popytu krajowego. Wraz z silną konsumpcją spodziewamy się ożywienia inwestycji publicznych i pobudzenia inwestycji prywatnych poprzez efekty mnożnikowe. Polska dopiero zaczęła wydawać pieniądze UE i w przyszłości osiągnie swój szczyt, podczas gdy inne kraje są w tym nieco bardziej zaawansowane. Ogólnie trzeci kwartał był kiepski dla lokalnego przemysłu, ale liczymy na poprawę w przyszłości.

Budowa nadal się kurczy

Produkcja budowlano-montażowa spadła we wrześniu o 9,0% r/r, nieco niżej od oczekiwań (konsensus -9,6%), po spadku o 9,6% r/rw sierpniu.

Znaczące spadki zaobserwowano we wszystkich kategoriach budownictwa:

• Budownictwo (mieszkania i domy) spadło o 10,1% rok do roku (sierpień: -7,9%).

• – Roboty inżynieryjne (podstawowa infrastruktura) o 8,9% (sierpień: -10,6%).

• – Budownictwo specjalistyczne o 7,9% (sierpień: -9,8%).

Sektor budowlany doświadcza recesji ze względu na powolną absorpcję funduszy spójności UE na początku nowego okresu finansowego oraz opóźnioną wypłatę środków z Instrumentu na rzecz Odbudowy i Zwiększania Odporności (RRF), co negatywnie wpływa na projekty z zakresu inżynierii lądowej i wodnej. Oczekujemy, że sytuacja poprawi się dopiero od przyszłego roku, ponieważ beneficjenci otrzymają prawie dwukrotnie więcej niż w tym roku z funduszy spójności, a także znacznie wyższe wskaźniki aborcji w ramach ram szybkiego reagowania.

Zmniejsza się także budownictwo mieszkaniowe. Poprzedni rządowy program mieszkaniowy (wsparcie hipoteczne) zakończył się z końcem 2023 roku, a nowy program nie został jeszcze uzgodniony w koalicji rządowej. Popyt mieszkaniowy jest również ograniczany przez wysokie oprocentowanie kredytów hipotecznych w Europie.

Wskaźniki rynku pracy również wskazują na spowolnienie wzrostu w ostatnim kwartale

Przeciętne wynagrodzenie w sektorze przedsiębiorstw wyniosło we wrześniu 8 141 zł i było wyższe o 10,3% rok do roku (konsensus: 11,1%). Tymczasem przeciętne zatrudnienie spadło rok do roku o 0,5% (zgodnie z oczekiwaniami) do 6,462 mln osób. Jak podaje GUS, spadek nominalnych wynagrodzeń w porównaniu z sierpniem wynika z niższego wolumenu dopłat, jaki miał miejsce w poprzednim miesiącu. W porównaniu z sierpniem liczba etatów w przedsiębiorstwach spadła o 8 tys.

Wzrost płac realnych spowolnił w obliczu słabych płac nominalnych i wysokiej inflacji

Płace realne, % rok do roku

Wzrost płac nie jest już tak silny jak na początku roku, kiedy wahał się w przedziale 12-13% w skali roku, ale nadal jest dwucyfrowy. Od połowy 2024 r. inflacja wyraźnie wzrosła, osiągając w III kwartale 4,5% r/r wobec 2,5% r/r w II kwartale. Doprowadziło to do zauważalnego spowolnienia dynamiki płac realnych (z 8,5% r/r do 6,0% r/r). Wysokie rachunki za prąd i gaz mogą ograniczać środki dostępne na inne wydatki gospodarstwa domowego.

Naszym zdaniem spowolnienie wzrostu płac realnych nieco osłabiło dynamikę wzrostu konsumpcji, która pozostaje głównym motorem obecnego ożywienia gospodarczego. Utrzymuje się także negatywna tendencja w zatrudnieniu. Od stycznia liczba stanowisk pracy w sektorze przedsiębiorstw zmniejszyła się o 54 tys.

Od początku 2024 r. zatrudnienie nieznacznie spada

Zmiana zatrudnienia w sektorze przedsiębiorstw, miesięcznie, w tys. Ludzi.

Nadal jest na dobrej drodze do osiągnięcia wzrostu PKB na poziomie 3% w 2024 r

Rynek pracy pozostaje w dobrej kondycji, ale pokazuje, że polska gospodarka osiągnęła słaby punkt w trzecim kwartale, po silniejszym niż oczekiwano wzroście w okresie od kwietnia do czerwca.

Dane z realnej gospodarki potwierdzają tę opinię. Produkcja przemysłowa uległa stagnacji, a działalność budowlana zmalała. Oczekujemy, że trzeci kwartał będzie również nieco mniej korzystny dla handlu detalicznego, zwłaszcza towarów, ale popyt na usługi prawdopodobnie pozostanie wysoki.

Oczekujemy, że dynamika konsumpcji gospodarstw domowych spadnie do 4% r/r w III kwartale 2024 r. z 4,7% r/r odnotowanych w II kwartale 2024 r. Szacujemy, że wzrost PKB w III kwartale wyniesie 2,8% r/r (3,2%) w ujęciu rocznym w drugi kwartał 2024 r.) i 3% za cały rok 2024 r.

Przeczytaj oryginalną analizę: Polska gospodarka słabnie, ale nadal radzi sobie lepiej niż jej koledzy z UE